Bu yazıya kötü bir haberle başlıyoruz;
Üretimi iyileştirme fikri ile kullanılan, tarım ilacı olarak bilinen “pestisitler” tükettiğimiz gıdaları zehirliyor.
Nedir bu “pestisit?”
Tarım üreticilerinin böcek, yabani ot, mantar ve bakteri gibi ürünlere zararlı canlıları engellemek ve böylece hasadın verimini artırmak için kullandığı kimyasallara pestisit deniyor. Bir böcek için zararlı olan pestisit, insan için de zararlı. Çiftçilerin her yıl yaşadığı zehirlenme vakaları bu durumun bir göstergesi.
Pestisit kalıntıları bulunan gıdaların tüketimi sonucunda fiziksel gelişim bozukluğu, hormonal fonksiyon bozuklukları, hafıza sorunlarında artış gibi birçok sağlık problemi meydana gelebiliyor.
Günümüzde “organik tarım” ürünü olarak geçen ve gerçekten uygun denetlemelerle organik etiketi almış ürünler hariç, hemen hemen her gıdada pestisit var. Türkiye’de gıda için yaklaşık 400-500 arası pestisit türünün kullanıldığını biliyoruz. Bu veri, gıdanın yanı sıra toprağımız ve suyumuz üzerinde yapılan araştırmalarla da destekleniyor.
Çevresel Çalışma Grubu’nun yaptığı araştırmaya göre; 2021’de Türkiye’de en fazla pestisit içeren gıdalar arasında çilek başı çekiyor. Onu ıspanak, karalahana, nektarin, elma, üzüm, kiraz, şeftali, armut takip ediyor.
Domates, patates, dolmalık biber, salatalık yine çok fazla zehirlenen gıdalar arasında. Tabii ki bunlar sadece “fazla pestisit kullanılan” ürünler. Diğer tükettiğimiz gıdalarda da hala pestisit kullanımı devam ediyor.
En az pestisit içeren ürünler ise avokado, mısır, ananas, soğan, papaya, patlıcan, kuşkonmaz, kivi, lahana, brokoli, kavun, tatlı patates ve bezelye.
Organik tarım yapan üreticilerin bile Türkiye şartlarında pestisitsiz ürün çıkarabilmeleri için yaşadıkları bazı zorluklar var. Yakın bölgede bir başkasının yaptığı üretimden gelen pestisitler; rüzgar, arı veya polenlerle yayılabiliyor, böylece organik tarım yapılan alanlara bile pestisit bulaşması yaşanabiliyor. Bu tip bulaşmaların sorun haline gelmesini önlemek amacıyla ise pestisit kalıntı analizleri yapılabiliyor.
Bir üreticinin “zehirsiz üretim yapıyorum” diyebilmesi için gerçekten ürünün detaylı analizlerden geçmesi gerekiyor.
Sağlığımız için bu kadar önemli olan bir konuda organik üretim yapan markalardan alışveriş yapmak öncelikli tercihimiz. Ancak organik tarım; hem sertifikasyon süreçleri hem de üretim aşamasındaki ekstra emek sebebiyle geleneksel tarıma göre oldukça masraflı. Bu emeğin karşılığı ise geleneksel tarım sonucu çıkan gıda ürünlerine göre oldukça yüksek. Bu sebeple, pestisitler sebebiyle besin değil zehir olabileceği düşünülen geleneksel tarımla üretilmiş gıdaları alan tüketicilerin, gıdaları tüketmeden önce mümkün olduğunca pestisitlerden arındırarak önlem alması şart.
Zehir kalıntılarının temizlenmesi için yaygın olarak tercih edilen sirkeli su yöntemi sadece bakteri gibi mikroorganizmaların gitmesi için yardımcı oluyor. Pestisitlerin etkisinin azaltılması için en etkili yöntemlerden biri karbonatlı su.
Sebzeleri durulamadan önce, büyük bir kaba meyvelerin sebzelerinle birlikte 1 litre su ve 1 tatlı kaşığı karbonatı ekleyebilir, gıdanı bu şekilde yarım saat bekletebilirsin. Daha sonra iyice ovuşturarak gıdayı akan suda yıkamak pestisitin etkisini azaltacaktır. Yıkadığın gıdaların kabuğunu soymak, pestisit kalıntısını azaltan diğer yöntemler arasında.
Unutma, bu yöntemler birçok ürün için geçerli olsa da her gıdada işe yaramayabilir. Bu nedenle gıda seçiminde bilinçli olmanı, olabildiğince sertifikalı organik üreticilerden alışveriş yapmanı ve arındırma yöntemleri konusunda duyarlı olmanı tavsiye ederiz. Eğer bu konu hakkında daha fazla bilgi almak istersen, üretici ve tüketiciler için yararlı çalışmalar yapan bugday.org ve zehirsizsofralar.org gibi web sitelerini takip edebilirsin. Gıdana hak ettiği değeri vererek uzun süre taze tutmak istiyorsan Mumo ürünlerini tercih edebilirsin.